Origjina e familjes së Hasan Tahsinin (1811-1881)
Hasan Tahsini lindi në vitin 1811 në fshatin Ninat të krahinës së Çamërisë, që ndodhet në pjesën jugore të Shqipërisë së sotme (aktualisht në Greqi). Familja e tij ishte nga Çamëria, një rajon që ka pasur një popullsi të konsiderueshme shqiptare.
Çamëria, një rajon me histori dhe tradita të pasura, ka qenë një qendër e rëndësishme kulturore dhe patriotike për shqiptarët. Familja e Hasan Tahsinit ishte një familje tradicionale shqiptare me lidhje të forta me kulturën dhe identitetin shqiptar.
Kjo origjinë nga Çamëria, një zonë me rëndësi historike për shqiptarët, ndikoi në formimin e tij si një figurë e rëndësishme intelektuale dhe patriotike në historinë e Shqipërisë. Ky ishte Hoxha Tahsin. Gjyshi i tij ishte myderriz (profesor) dhe Tahsini që nga mosha e vogël kishte marrë mësimet e para nga ai.
Kontributi patriotik
Në vitet ‘60 të shekullit XIX u bë i njohur me konferencat shkencore të cilat organizoheshin në hapësira të Universitetit të Stambollit. Përveç kësaj, Hoxhë Hasan Tahsini dha një kontribut të çmuar për çështjen kombëtare shqiptare. Ishte nga hartuesit e një alfabeti shqip me tridhjetë shkronja dhe tetë zanore. Më pas mori pjesë në komisionin e Stambollit për hartimin e alfabetit. Ka qenë po ashtu pjesë aktive e patriotëve shqiptarë në Stamboll, gjatë kohës së luftërave osmano-ruse, kur rrezikohej trungu shqiptar.
Hasan Tahsini ishte një nga figurat më të shquara të Rilindjes Kombëtare Shqiptare dhe kontribuoi ndjeshëm në fusha të ndryshme për Shqipërinë dhe shqiptarët. Ja disa nga kontributet e tij patriotike:
- Arsimi dhe Edukimi: Hasan Tahsini ishte një nga themeluesit e parë të shkollës së parë shqipe në vitin 1887. Ai theksoi rëndësinë e arsimit dhe përhapjes së gjuhës shqipe si një mjet për forcimin e identitetit kombëtar shqiptar.
- Lëvizja Kombëtare: Ai ishte aktiv në lëvizjen kombëtare për pavarësinë e Shqipërisë nga Perandoria Osmane. Si një figurë e njohur dhe e respektuar, ai përdori ndikimin e tij për të mbështetur çështjen shqiptare dhe për të ngritur ndërgjegjen kombëtare.
- Shkenca dhe Kultura: Ishte një dijetar dhe studiues i shquar, i cili kontribuoi në zhvillimin e shkencave dhe kulturës shqiptare. Ai shkroi dhe botoi punime shkencore, si dhe promovoi kulturën dhe historinë shqiptare.
- Veprimtaria Akademike: Si një intelektual me arsim të lartë, ai përfaqësonte një model për brezat e rinj të shqiptarëve dhe inkurajoi zhvillimin intelektual dhe kulturor të kombit.
Kontributet e Hasan Tahsinit janë të rëndësishme për identitetin dhe zhvillimin kombëtar shqiptar, dhe ai mbetet një figurë e nderuar në historinë e Shqipërisë.
Arsimimi i Hasan Tahsinit
Hasan Tahsini ishte një intelektual dhe dijetar i shquar, dhe arsimimi i tij ishte i thellë dhe i larmishëm. Ai ka marrë një arsim të gjerë në fusha të ndryshme, përfshirë shkencat natyrore, filozofinë dhe teologjinë. Ja disa pika kryesore të arsimit të tij:
- Arsimimi Fillestar: Tahsini filloi arsimimin e tij në moshë të re në shkollat lokale të Çamërisë, ku ai u njoh me mësimet bazë fetare dhe shkencore.
- Stambolli: Ai vazhdoi studimet e tij në Stamboll, kryeqyteti i Perandorisë Osmane, ku ai u thellua në studimet e tij fetare dhe shkencore. Ai studioi në medrese (shkolla islame) të njohura dhe fitoi njohuri të gjera në fushën e teologjisë islame.
- Franca: Mori pjesë në studimet e tij në Francë, ku u njoh me shkencat natyrore, filozofinë dhe mendimin perëndimor. Gjatë kësaj periudhe, ai u ndikua nga filozofia dhe shkencat e kohës dhe përvetësoi njohuri të thelluara në matematikë, astronomi dhe fizikë.
- Kthimi në Stamboll: Pas përfundimit të studimeve në Francë, Tahsini u kthye në Stamboll ku filloi të japë mësim në universitetin e sapoformuar të Stambollit. Ai kontribuoi në zhvillimin e arsimit të lartë në Perandorinë Osmane dhe u bë një nga themeluesit e Universitetit të Stambollit.
Kombinimi i arsimit tradicional islamik dhe shkencor perëndimor e bëri Hasan Tahsinin një nga dijetarët më të respektuar dhe të shquar të kohës së tij. Ai përdori njohuritë dhe përvojat e tij për të kontribuar në përparimin e arsimit dhe shkencës në Perandorinë Osmane dhe për të promovuar çështjen shqiptare.
Postet dhe angazhimet akademike
Hasan Tahsini ishte një figurë e shquar në fushën akademike dhe shkencore në Perandorinë Osmane. Ai mbajti disa poste dhe angazhime të rëndësishme gjatë jetës së tij. Disa nga postet dhe angazhimet e tij kryesore akademike përfshijnë:
- Profesor në Universitetin e Stambollit: Hasan Tahsini ishte një nga themeluesit dhe profesorët e parë të Universitetit të Stambollit (Darülfünun), ku ai dha mësim në lëndët e matematikës, astronomisë dhe fizikës. Ai luajti një rol kyç në zhvillimin e programit mësimor dhe në ngritjen e standardeve akademike të universitetit.
- Rektor i Universitetit të Stambollit: Shërbeu si rektori i parë i Universitetit të Stambollit. Në këtë rol, ai ishte përgjegjës për organizimin dhe administrimin e universitetit, duke siguruar që institucionet e reja akademike të funksiononin në mënyrë efikase dhe të përmbushnin standardet e kërkuara.
- Drejtori i Observatorit të Stambollit: Tahsini shërbeu gjithashtu si drejtori i Observatorit të Stambollit. Në këtë pozicion, ai kontribuoi në avancimin e studimeve astronomike dhe shkencore në Perandorinë Osmane, duke përdorur njohuritë e tij të thelluara në astronomi dhe matematikë.
- Autor dhe Studiues: Shkroi dhe botoi një numër veprash shkencore dhe filozofike. Shkrimet e tij përfshijnë trajtesa mbi astronominë, matematikën, fizikën dhe filozofinë. Ai gjithashtu përktheu dhe përshtati tekste shkencore perëndimore për përdorim në Perandorinë Osmane, duke ndihmuar në përhapjen e njohurive shkencore dhe teknologjike.
- Pjesëmarrës në Kongrese dhe Konferenca Shkencore: Tahsini mori pjesë në kongrese dhe konferenca shkencore në Evropë, ku ai prezantoi punimet dhe hulumtimet e tij. Kjo pjesëmarrje e tij ndihmoi në krijimin e lidhjeve me shkencëtarë dhe akademikë të tjerë ndërkombëtarë, duke kontribuar në shkëmbimin e ideve dhe përvojave shkencore.
Kontributet akademike dhe postet e Hasan Tahsinit e bënë atë një figurë kyçe në zhvillimin e arsimit dhe shkencës në Perandorinë Osmane dhe një nga dijetarët më të respektuar të kohës së tij.
Pergatiti Elis Buba / usalbanianmediagroup.com