Gjuha Shqipe, flitej dhe shkruhej shtatë mijë vjet më parë, pesë mijë vjet para Homerit

Duke qenë profesor dhe njohës i mirë i gjuhëve shqipe, latine dhe greke në Universitetin e Kalabrisë, ai zbuloi se në Iliadën e Homerit dhe në shkrimet e autorëve antikë, ndodhen shumë fjalë të gjuhës pellazge, që kanë të njëjtin kuptim si në gjuhën e sotme shqipe.

Edhe germat e përdorura në të dyja poemat e Homerit janë germa të abecedarit pellazg, i njohur qysh në kulturën pellazge Vinkë-Turdas (mijëvjeçari 6 p.e.s.) dhe i përhapur më pas në viset e tjera të mesdheut, që e huazuan grekët dhe latinët.

Studimi modern i gjuhës shqipe mund të themi se ka filluar me dijetarin dhe gjuhtarin e shquar arbëresh Zef Krispi, i cili në vitin 1831 botoi librin “Shqipja nëna e gjuhëve”.

Ky është studim madhor për gjuhën shqipe dhe Krispin duhet ta njohim si themeluesin e studimit modern të gjuhës shqipe dhe Albnologjisë. Prandaj libri i tij duhet të jetë si kurani dhe bibla e të gjithë studiuesve të gjuhës shqipe.

Por vepra e tij me rëndësi të madhe, fatkeqësisht nuk njihet nga gjuhtarët shqiptar, ata pa baza shkencore i mohojnë arritjet e Krispit, nuk e studiojnë atë dhe nuk e pëmendin asnjë herë në referimet shkencore.

Duke qenë profesor dhe njohës i mirë i gjuhëve shqipe, latine dhe greke në Universitetin e Kalabrisë, ai zbuloi se në Iliadën e Homerit dhe në shkrimet e autorëve antikë, ndodhen shumë fjalë të gjuhës pellazge, që kanë të njëjtin kuptim si në gjuhën e sotme shqipe.

Duke bërë krahasimet e nevojshme midis gjuhëve të mësipërme dhe thelluar në literaturën përkatëse, ai arriti të zbulojë fjalë të lashta, me të cilat ndërtoi edhe fjalorin pallazgjisht-shqip.

Me ndryshime të vogla, janë po ato fjalë si në njërën ashtu edhe në tjetrën. Kështu ai arriti në përfundimin se gjuha shqipe e ka zanafillën tek gjuha pellazge, tek Homeri.

Krispi shkruan:

“Duke gjurmuar origjinën e gjuhës greke, është një gjë e bukur të shohësh se si ajo të kthen, në pjesën e saj më të madhe, te shqipja. Si nuk u dashka, pra, të ngjallë një interes të madh kjo gjuhë, mbase më e lashtë se greqishtja dhe, në thelb, gjuha me të cilën flitej në shekujt para Homerit?”

Fjalori pellazgjisht-shqip i Krispit (sipas Liljan Peza 2014) FJALË PELLAZGE SHQIP FJALË PELLAZGE SHQIP

luftulla-peza-gjuha-pellazge-hitite-shqipe

Fjalori pellazgjisht-shqip i Krispit (sipas Liljan Peza 2014)

FJALË PELLAZGE SHQIP FJALË PELLAZGE SHQIP

  • Priam
  • Helen
  • Deukalion
  • Mysc
  • crye
  • crue
  • dora
  • me diegune
  • me ditum
  • me dezur
  • nani
  • diellios
  • chien
  • prusc, pruss
  • dora
  • scambi
  • pem
  • bist
  • zien
  • ziarm
  • mij
  • duri, druri
  • vent
  • dervent
  • scop
  • si
  • sit
  • pyel
  • uli
  • denso
  • plot
  • me lutem
  • schypeia
  • zaal, zal
  • therune
  • me preem
  • me ngrane
  • me kruem
  • diers
  • me eschelë
  • me ruotun
  • grua
  • chata
  • skepëtim
  • printh
  • i parë jam
  • e lëna
  • dheu ka luan
  • mish
  • krye, koka
  • krue, kroi, burimi
  • dora
  • me djegun, me djeg
  • me dit, di
  • me ndez
  • tani
  • dielli i mbrëmjes
  • qen
  • prush
  • dora
  • shkambi, shkëmbi
  • pema, frutat
  • bisht
  • zjen
  • zjarrm, zjarr
  • miu
  • druri
  • vend
  • vend si portë, si derë
  • shkop
  • sy
  • sytë
  • pyll
  • ylli
  • i dendur
  • plot
  • lutemshqipja, shqiponja
  • zallishte
  • ther
  • pres, me pre
  • me ngranë
  • me krue
  • djersë
  • me e shkel
  • ruaj
  • grua
  • hata
  • shkreptima, rrufeja
  • prind
  • frikë
  • bastinë
  • pituem
  • punuem
  • prim
  • gneri
  • kurm
  • hund
  • sisa
  • camb
  • krypa
  • ngrane
  • stepia
  • luem
  • lam
  • kuituer
  • brescen
  • jurti
  • i rij
  • ve
  • pata, pota
  • sa ast
  • si ist
  • mir
  • chiel
  • schioch
  • strat
  • bukrë
  • lucta
  • buzë
  • capschiore
  • drith
  • bucca, bucel, bek
  • falem
  • byk
  • barth
  • curr
  • dialthi
  • clan
  • drapen
  • skepari
  • hiri
  • molë
  • lule
  • frikë, dridhje, ankth
  • pronë vogël toke
  • pyes
  • punoj
  • prij, shkoj përpara
  • njeri
  • kurm, trung
  • hundë
  • sisa
  • kambë
  • krypa, kripa
  • me ngran
  • shtëpia
  • lyej
  • laj
  • kujtoj
  • breshër
  • i urti
  • i ri
  • ve, veza
  • pata
  • sa asht
  • si është
  • mir
  • qiell
  • shok
  • shtrat
  • i bukur
  • lufta
  • buzë, puthje
  • kafshore, kafshatë
  • drith
  • buka
  • falem, përshëndes
  • byk, kashtë
  • i bardhë
  • korrur
  • djali
  • qaj
  • drapri
  • sqepari
  • hiri, hijeshi
  • molla
  • lule

Duke studiuar Iliadën dhe Odisenë kemi gjetur se ato fillojnë me fjalë të gjuhës shqipe:

Edhe në poemën ODISEA titulli dhe fjalët e para të këngës së parë i përkasin gjuhës pellazge:

ODDYSSEY Titulli i poemës

  • Ἄνδρα μοι ἔννεπε… fjalët e para të
  • këngës së parë = Odhës, udhës, udhëtar
  • = ANDRA MOI ENEPE = Andër moj më jep

Edhe germat e përdorura në të dyja poemat e Homerit janë germa të abecedarit pellazg, i njohur qysh në kulturën pellazge Vinkë-Turdas (mijëvjeçari 6 p.e.s.) dhe i përhapur më pas në viset e tjera të mesdheut, që e huazuan grekët dhe latinët, për të shkruar gjuhët e tyre. Por më tepër fjalë shqipe në Iliadë ka gjetur studiuesi A. Boçi (2012).

Këto të dhëna të rëndësishme duhet të ishin në themel të gjuhësisë sonë, si dokumenti më i vjetër i shkruar i gjuhës shqipe, por gjuhtarët dhe historianët tanë nuk duan ti pranojnë, duke shkelur të gjitha rregullat shkencore.

Ps.

Pjesë e shkëputur nga një shkrim më i gjatë i autorit Luftulla Peza. / Marrë nga LINKU

/TV Malisheva