GREKËT DHE ARBANITET
Giorgos Michas
Shkrimi i greqishtes së vjetër, që në tekstet e para të shkruara, na paraqet një gjuhë “perfekte” dhe “të pasur” në fjalor, megjithatë rezulton se gjuha moderne greke, edhe pse e përmirësuar shumë nga arsimi i detyrueshëm, është shumë prapa “pasurisë” dhe “përsosmërisë” së gjuhës në të cilën janë regjistruar tekstet e lashta dhe mbishkrimet e ndryshme.
Me fjalë të tjera, këtu shihet qartë se kemi të bëjmë me një kurs “rënie” dhe një “barbarizim” të gjuhës greke, që pranohet nga të gjithë gjuhëtarët modernë, vendas dhe të huaj. Mirëpo, kjo jo vetëm s’është normale, por edhe është në kundërshtim me atë që ndodh me gjuhët e tjera evropiane, të cilat e nisën kursin si gjuhë “e varfër”, kur nisën të regjistroheshin, u “pasuruan” dhe u “përshtatën”.
Prandaj, këtu mund të ndodhin dy gjëra: ose gjuha e shkruar e greqishtes së vjetër ishte një gjuhë “artificiale” që nuk “flitej” nga njerëzit e lashtë, ose njerëzit që e flasin sot nuk kanë asnjë lidhje me popullin, që e flisnin (nëse e flisnin) gjuhën e teksteve të lashta!
Meqenëse gjuha aktuale e teksteve të Kishës është një gjuhë “e pavetëdijshme” për njerëzit, ne vlerësojmë se e njëjta gjë (ndoshta me më shumë intensitet) ka ndodhur në kohët e lashta! Me fjalë të tjera, edhe atëherë, kishte një ndryshim midis gjuhës së folur nga populli dhe gjuhës së shkruar nga kallamari.
E çuditshmja, megjithatë, është se gjuha e “pashkruar” e arvanitasve, që nga lashtësia e deri në ditët e sotme, ruan në fjalorin e saj një numër të madh fjalësh nga Shkrimet e Lashta Greke, të cilat megjithatë (dhe e çuditshmja këtu) nuk ruhen nga gjuha moderne “e folur” greke, e cila konsiderohet si vazhdimësi e shkrimit të vjetër grek.
Ne do të përpiqemi të shpjegojmë se çfarë do të thotë kjo në një nga postimet tona të ardhshme. Në konfirmim të sa më sipër, shihni tabelat e mëposhtme të krahasimit:
