Emisioni “Tak Fak” në News24 zbuloi sot degradimin e Kishave të Voskopojës, monumente kulture të rëndësisë së veçantë.
Pavarësisht premtimeve të Ministrisë së Kulturës për alokimin e fondeve për restaurimin e këtyre kishave, situata aktuale tregon se edhe pse jemi në vitin 2025, restaurimet janë kryer në mënyrë pjesore.
Gazetarja e “Tak Fak” vizitoi Kishën e Shënkollit në Voskopojë, e cila është një monument kulture i rëndësishëm, ndërtuar në vitin 1721.
Kisha ka pasur dy restaurime gjatë viteve të fundit, por sërish ka pësuar dëmtime të reja. Restaurimi i fundit ishte kryer në vitin 2022, por edhe pas tij, hyrja kryesore e kishës është dëmtuar, duke iu vendosur një fashë, si për ta mjekuar ndërhyrjen.
Pjesa më e prekur janë ikonat, shumë prej të cilave janë realizuar nga vëllezërit Zografi. Pothuajse e gjithë zona e hajatit të kishës është dëmtuar, duke sjellë shqetësim për ruajtjen e këtyre vlerave kulturore.
Prifti i kishës tha se kjo ndihmë është e nevojshme për ruajtjen e trashëgimisë kulturore. Ai përmendi se kisha është restauruar disa herë, përfshirë restaurimin e çatisë dhe pjesës së hajatit. Ai shprehu shqetësimin se disa pika vazhdojnë të bien, duke kërkuar mbështetje nga institucionet për të siguruar ruajtjen e këtyre vlerave.
“Shpresojmë që Zoti t’i ndihmojë ata që kanë përgjegjësinë për ruajtjen e këtyre monumenteve, që të kujdesen për ato që na kanë lënë të parët tanë dhe t’i transmetojmë në breza,” tha ai.
Disa kisha në Voskopojë prej vitit 2023 i janë nënshtruar restaurimit, përmes një projekti për përmirësimin e turizmit kulturor.
Sipas afateve të publikuara në hyrje të godinës së kishës së Shën Mërisë, punimet për restaurimin e kishave në Voskopojë duhet të ishin drejt fundit, por 2 muaj para afatit të përfundimit, në qershor 2025, duket se nuk do të mbyllen në kohë.
Grupi i “Tak Fak” ishte në Voskopojë ku pa nga afër situatën në disa prej kishave, si ajo e Shën Premtës ku janë zhdukur ikonat dhe gjurmët e tyre në mur e vërtetojnë.
Ndërsa kisha e kryeengjëjve, Gabrieli dhe Mikaeli si dhe kisha e Shën Kollit e Shën Prodhonit, janë në proces restaurimi prej qershorit 2023.
Sic duket nga pamjet, teksa punimet duhet të vijonin në këto 2 vite, çatia e kishës është ende e mbuluar me plasmas.
Turistët vendas dhe të huaj që vijnë në Voskopojë për të vizituar kishat, shprehen të pakënaqur me degradimin e këtyre objekteve kulturore dhe mungesën e vëmendjes nga shteti.
Emisionie ka ndjekur çështjen e dëmtimit të Kishës së Shënkollit në Voskopojë në institucionet përkatëse shtetërore, Institutit të Monumenteve të Kulturës dhe Institutit të Trashëgimisë Kulturore.
Edhe pse të dy institutet pranojnë që janë bërë restaurime dhe riparime, ato më shumë ngjajnë me arnime, pasi gjendja e Kishës së Shënkollit është e mjerueshme. Instituti i Monumenteve të Kulturës ka ndërhyrë vetëm në disa metra katrorë në hajat.
Në fakt, ndër vite ka pasur ndërhyrje në kishë, por asnjëherë nuk janë bërë të plota dhe prandaj gjendja përkeqësohet nga viti në vit.