Autoritetet në Iran po përdorin drone, mbikëqyrje dixhitale dhe aplikacione për njohjen e fytyrës për të gjurmuar gratë që devijojnë nga normat e përshkruara të “veshjes modeste” dhe mbajtjes së detyrueshme të hixhabit, sipas një raporti të ri të Kombeve të Bashkuara mbi situatën e të drejtave të njeriut në shtetin teokratik.
Raporti thekson strategjinë e regjimit për “vigjilencën e sponsorizuar nga shteti”, e cila inkurajon qytetarët të raportojnë shkeljet e kodit të veshjes përmes aplikacioneve të specializuara celulare. Autoritetet iraniane kanë instaluar gjithashtu kamera sigurie nëpër qytetet kryesore dhe autostrada për të monitoruar veshjet e grave, duke forcuar më tej kontrollin, raporton “I pavarur”.
Raporti, i publikuar nga Misioni i Pavarur Ndërkombëtar i Faktmbledhës i OKB-së për Iranin, pason përfundimin e tij të mëparshëm se autoritetet iraniane ishin përgjegjëse për vdekjen e Mahsa Amini, vajzës që u vra në paraburgim në vitin 2022 dhe vdekja e së cilës shkaktoi një valë të madhe protestash. Pavarësisht reagimit brutal të regjimit, protestat vazhdojnë edhe sot. Sipas raporteve të OKB-së, si dhe organizatave të pavarura të të drejtave të njeriut, gratë në Iran që nuk respektojnë ligjet për mbajtjen e hixhabit në vende publike përballen me pasoja të rënda, duke përfshirë arrestimet, rrahjet dhe dhunën seksuale në paraburgim. Universitete, si Universiteti Amirkabir në Teheran, kanë instaluar softuer për njohjen e fytyrës në hyrje për të zbatuar respektimin e ligjit.
Forcat iraniane të sigurisë kanë “armatosur” teknologjinë gjithashtu duke lëshuar aplikacionin celular “Nazer”, i cili lejon individët e “verifikuar” të raportojnë gratë që nuk mbajnë hixhabin në taksi, autobusë dhe ambulanca. Pas raportimit, pronarët e automjeteve që lejuan gratë e pambuluara të hipnin në to marrin mesazhe paralajmëruese dhe shkeljet e përsëritura mund të çojnë në konfiskimin e automjeteve. Kamerat e survejimit të autostradave mbështesin më tej këtë monitorim ndërhyrës, duke ngritur frikën e mbikëqyrjes së gjerë dixhitale të policisë.
Raporti i OKB-së, bazuar në intervistat me rreth 300 viktima dhe dëshmitarë, dokumenton shkelje sistematike të të drejtave të njeriut, duke përfshirë vrasjet jashtëgjyqësore dhe dhunën seksuale në paraburgim. Disa protestues të ndaluar, duke përfshirë fëmijë, u ekzekutuan dhe vdekjet e tyre u raportuan në mënyrë të rreme si vetëvrasje. Gjetjet paraqesin një pamje të zymtë të sistemit gjyqësor të Iranit, të cilit i mungon pavarësia dhe mundëson shtypjen e mospajtimit nga ana e qeverisë.
Raporti do t’i paraqitet zyrtarisht Këshillit të OKB-së për të Drejtat e Njeriut më 18 mars.