Unë nuk do të bëj një shkrim të gjatë, por thjesht disa rreshta vetëm për të sqaruar dhe vënë gjërat në vendin e tyre të duhur, sepse pikëpamjet tona duken diametralisht të kundërta. Ovidi (-43 /+18) nuk ishte historian, por një poet dhe autor i një libri të vetëm “Métamorfosat” (15 vëllime) dhe autor i Antikitetit të “vonshëm”. Shkrimtarët më të lashtët janë ata të periudhave arkaike dhe klasike greke që konsideronin Homerin si me i lashti autor me “Iliadën” dhe “Odisenë” që janë shkrimet e para të botuara vetëm në mes të shekullit të gjashtë p.e.s. nga tirani Pisistrati.
Të gjithë autorët më të lashtë edhe më të fundit u mbështetën në këto shkrime sepse nuk kishte të tjerë me të vjetër. “Iliada” dhe “Odiseja” shërbyen si përmbledhje bazë për të gjithë literaturën dhe historiografinë e antikitetit dhe u bënë libra referimi: janë Bibla e të gjithë autorëve të lashtë dhe modernë.
Gjatë shekujve shumë kanë shkruar për ngjarjet e kohëve të lashta, por shpesh janë interpretime personale. Për shembull Virgili (-70 /+ 19) i cili ishte poet, u frymëzua nga Hellanikosi i Mitilenit dhe nga “Iliada” për të shkruar “Eneidin”. Ovidi i përket të njëjtës kategori shkrimtarësh. Veprat e tyre u shkruan më shumë se gjashtë shekuj pas “Iliadës” dhe “Odisesë”.
Kur dikush është një historian i antikitetit, ai bazohet në shkrimet më të vjetra dhe më të besueshme sesa ato të shkruar gjashtë shekuj pas “Iliadës” dhe “Odisesë”, si ato të Ovidit dhe shumë të tjerë. Për Antikitetin e largët kemi si dokumente referimi të besueshme dhe të saktë (edhe nëse gjejmë shumë modifikime, rregullime, kundërthënie dhe manipulime të bëra nga pushtuesit helenë për t’i shërbyer interesave të tyre) janë ato të Homerit (“Iliada” dhe “Odiseja” ) dhe ato të Hesiodit (poezi didaktike ndër të cilat “Veprat dhe Ditët”).
Hesiodi ishte më i ri se Homeri. Kjo është arsyeja pse në të gjitha studimet e mi mbi Antikitetin e lashtë, të vetmet referencat e mia mbështetën te autorët e këtij antikiteti dhe jo autorët shumë më të vonshëm edhe më pak autorët modernë. Këta të fundit që i kam cituar në tezën time veçse më kanë sjellë ujë në mullirin tim pellazg ose për të nxjerrë në pah gabimet e tyre, por absolutisht jo për t’u frymëzuar në të.
Pra, pas këtij prezantimi duhet të dini se çdo autor serioz dhe kompetent i specializuar në historinë e lashtë merr parasysh vetëm shkrimet serioze dhe më të lashta d.m.th. ato që kronologjikisht i afrohen Antikiteti të largët. Por, kjo nuk është e mjaftueshme, sepse duhet të jemi të aftë për të ndarë bykun nga grurin (të vërteten nga të gabuarën), të jemi në gjendje për të demaskuar të gjitha gënjeshtrat, hamendjet personale, ambiguitetet dhe manipulimit të qarta.
Pra, në “Iliadë” akejt (referojuni te “Katalogu Akej” – Iliade II, 484 / 780- dhe Katalogu trojan Iliada II, 816/877) nuk janë fare pellazgë (sikur thoni padrejtësisht) sepse është e qartë që ata luftonin kundër trojanëve (pellazgë të mirëfilltë), pellazgëve që vinin nga gadishulli pellazg dhe aleatët e tyre etno-gjuhësorë, friggjianët, trakët, peonët etj. Akejt luftuan kundër ushtrisë dhe etnisë trojane dhe më në fund fituan luftën. Dhe nga ky çast dhe ky rast hegjemonia e pellazgëve mori tatëpjetën dhe emri i tyre filloi të zhduket ngadalë nga “radarët” e historiografisë.
Pellazgët u zëvendësuan nga Ilirët në perëndimin dhe trakët në lindje të gadishullit të Evropës Juglindore. Kështu pra trako-ilirët mbetën në një gjumë të thellë (2080 vite). Përkundrazi, edhe grekët mbetën politikisht në gjumë të rëndë (1976 vite), por gjuha e tyre u përdorë në gjithë Mesdheun dhe sidomos pranë Perandorisë Bizantine dhe krishterimit ortodoks!
Së fundi, vini re për faktet e mëposhtme: Poezitë epike ishin poezi që rrjedhin nga tradita gojore të pellazgëve, paraardhësit e helenëve dhe jo stërgjyshërit e tyre: këto poema helenët i uzurpuan dhe i përvetësuan. Por, kur erdhën pushtuesit helenë ata hasën më “Rapsodët apo Aedët”, pellazgë që shkonin nga një qyteti në qytet tjetër (publik ose privat në mesin e shquar të vendit) për të kënduar këto poezi epike për lavdinë e heronjve të tyre stërgjyshorë.
Këto poema u ripërpunuan, u modifikuan, u rregulluan dhe u manipuluan nga të sapoardhurit helenë për t’i shërbyer kauzës dhe interesave të tyre. Por, vetëm në kohën e Pisistratit (600-527 para erës sonë ), në mesin e shekullit të gjashtë, këto poezi janë përkthyer në greqishten e asaj kohë (80 për qind inonisht dhe 20 për qind eolisht) dhe me në fund botuar: ionët ishin pellazgë (cf. Herodoti I, 57 – VIII, 44) para se të bëheshin helenë kur filluan të folën gjuhën e tyre e përzier nga pellazgjishtja dhe feniko-egjiptianen (nga logografët asistuar nga disa pellazgë dygjuhësh).
Por, për fat të mirë dy gjëra shpëtuan nga censura e logografëve grekë: Fakti që në “Iliadë” në këngën XVI 233/236 ata e lanë siç është (e paprekur) fjalinë: Zeus Mbret, Dodonas, zot i largët, pellazg, që mbretëron mbi Dodonën… Fakti që nuk kishin përkthyer ose ndryshuar emrat e perëndive apo heronjve: një tjetër ngjarje të lumtur që na lejon për të përkthyer dhe interpretuar fal gjuhës shqipe (sidomos falë dialektit gegë) shumë antroponime, eponime, emra, toponime, oronime dhe disa fjalë të tjerë të mbetura paprekur!
Kjo është arsyeja pse kam filluar studimet e mia dhe kërkime mbi paraardhësit pellazgë të trako-ilirëve dhe shqiptarëve të sotëm. Pa këtë unë nuk do të kisha shkruar librat e mi e as nuk do të paraqitja tezën time në Sorbonë dhe botimin e saj (mbetet pa e përkthyer për shkakun e mos gjendjes të një përkthyes të aftë për një libër shkencor).