Revista prestigjioze amerikane “Foreign Affairs” e ka publikuar një artikull ku flet gjerësisht për tensionet ndërmjet Kosovës e Serbisë, veçanërisht pas rastit të Banjskës.
Artikulli nis me dislokimin e ushtrisë serbe në kufirin me Kosovën, në atë që artikulli thotë se përbënte një nga grumbullimet më të mëdha ushtarake serbe që nga fundi i luftës në Kosovë gati një çerek shekulli më parë.
“Në Shtetet e Bashkuara, një zëdhënës i Këshillit të Sigurisë Kombëtare e quajti atë “një inskenim të paprecedentë të artilerisë, tankeve dhe njësive të mekanizuara të këmbësorisë serbe”.
Sekretari amerikan i Shtetit, Antony Blinken, i telefonoi presidentit serb Aleksandar Vuçiq për të kërkuar një “de-përshkallëzim të menjëhershëm”, nis artikulli.
Këto zhvillime mediumi amerikan i cilëson si zhvillim alarmues në Ballkan.
“Megjithëse zhvillimi u anashkalua kryesisht nga mediat perëndimore në atë kohë – dhe që atëherë është harruar në mes të shpërthimit të luftës midis Izraelit dhe Hamasit – është pjesë e një zhvillimi alarmues në Ballkan. Preteksti i menjëhershëm për mobilizimin serb ishin muajt e trazirave mes Kosovës dhe Serbisë, të cilat kanë ruajtur një paqe të brishtë që kur një fushatë bombardimi i NATO-s ndihmoi Kosovën të fitonte de fakto pavarësinë nga Beogradi në luftën e viteve 1998–99. Në maj, Serbia vendosi trupat e saj në gatishmëri luftarake pasi serbët etnikë që jetonin në Kosovë u përleshën me policinë e Kosovës. Dhe më pas në shtator, pak para mobilizimit të fundit në kufi, 30 serbë etnikë të armatosur rëndë sulmuan një patrullë policie në Kosovë”, vijon artikulli.
Artikulli thekson se ka shumë indikacione se këto incidente shkojnë përtej tensioneve të njohura që vazhduan vitet e kaluara, duke përmendur këtu edhe ndikimin rus.
Këto incidente tregojnë gjithashtu kërcënimin në rritje që Rusia, partneri i Serbisë, po paraqet për rajonin. Në vitin 2022, për shembull, kryeministrja serbe Ana Brnabiq tha se Kosova dhe Serbia ishin “në prag të konfliktit të armatosur”. Dhe Moska – e cila nuk e njeh pavarësinë e Kosovës – ndezi flakët, duke përdorur operacionet e informacionit për të nxitur mosbesimin mes Kosovës dhe Serbisë dhe për të përhapur mesazhe të ashpra që polarizojnë rajonin përgjatë vijave etnike dhe fetare. Rusia e ka armatosur gjithashtu Serbinë duke rritur varësinë energjetike të Serbisë nga kompanitë e saj duke ofruar gaz dhe naftë me një zbritje të madhe. Moska i ka premtuar Beogradit se do ta bllokojë Kosovën që të bëhet anëtare e OKB-së.
Artikulli thekson se pjesë e arsyes pse Rusia është e lumtur të ngjallë konfliktin historik midis Kosovës dhe Serbisë, është sepse duke vepruar kështu theksohen burimet e NATO-s dhe minojnë fuqinë e SHBA-së në Evropë.
NATO e detyroi Serbinë të tërhiqej nga Kosova në vitin 1999 dhe aleanca ka mbajtur një forcë të vogël paqeruajtëse të trupave të NATO-s në vend që atëherë. Si rezultat, rritja e tensioneve midis Kosovës dhe Serbisë teston fuqinë e qëndrimit të NATO-s në rajon. Mbështetja e Serbisë gjithashtu i jep Rusisë një terren në Ballkan. Zyrtarët serbë kanë falënderuar Rusinë për “mbështetjen e saj për integritetin territorial dhe sovranitetin e Serbisë” dhe kanë theksuar se mbështetja e Moskës është arsyeja që Serbia refuzon të vendosë sanksione ndaj Rusisë.
Artikulli paralajmëron për planet destabilizuese të Vuçiqit, duke shtuar se presidenti serb nuk ka nevojë të ndjekë një fushatë ushtarake të plotë në Kosovë për të çuar përpara projektin e tij të destabilizimit.
Aty po ashtu përmendet roli i Brogradit zyrtar në sulmin e 24 shtatorit në Banjskë.
“Duke ushtruar presion mbi Beogradin, Shtetet e Bashkuara ishin në gjendje të qetësonin trazirat më të fundit, me Vuçiqin që deklaroi disa ditë më vonë se do të tërhiqte forcat në kufi dhe se Serbia nuk kishte ndërmend të pushtonte Kosovën. Por tensionet mbeten të larta. Kosova i ka etiketuar sulmet e shtatorit si terrorizëm, ndërsa Vuçiq e ka akuzuar Kosovën për kryerjen e një “spastrimi brutal etnik” kundër serbëve etnikë në Kosovë me ndihmën e “bashkësisë ndërkombëtare”. Dhe Vuçiq nuk ka nevojë të ndjekë një fushatë ushtarake të plotë në Kosovë për të çuar përpara projektin e tij të destabilizimit të vendit dhe poshtërimit të NATO-s. Ashtu si presidenti rus Vladimir Putin, Vuçiq përdor grupe paraushtarake për të çuar përpara qëllimet e tij. Sipas qeverisë së Kosovës, Beogradi ndihmoi në orkestrimin e sulmit të shtatorit. Vuçiq mund të përdorë “burrat e vegjël të gjelbër” për të marrë kontrollin e veriut të Kosovës, duke ruajtur një mohim të besueshëm, ashtu siç bëri Putin në Krime”, vijon artikulli.
Ndër të tjera, artikulli bën thirrje që NATO-ja t’i japë fund me vendosmëri shfaqjes së Vuçiqit të mundësuar nga Kremlini dhe që përfundimisht të vendosë vijat e kuqe ndaj Serbisë.
“Është koha, pra, që NATO t’i japë fund me vendosmëri shfaqjes anësore të Vuçiqit të mundësuar nga Kremlini. Shtetet e Bashkuara dhe Evropa duhet t’i bëjnë të qartë Beogradit dhe Moskës se do të reagojnë ashpër dhe ashpër ndaj provokimeve të ardhshme ballkanike. Ata duhet të forcojnë praninë e NATO-s në rajon dhe të vendosin vija të kuqe të besueshme që Serbia nuk mund t’i kalojë pa provokuar një konfrontim ushtarak me forcat e NATO-s. Dhe ata duhet të sanksionojnë Beogradin nëse udhëheqësit e Serbisë nuk largohen nga Moska dhe nuk de-përshkallëzojnë tensionet”, thuhet ndër të tjera në artikull.