Forcat ruse kanë provuar përdorimin e armëve taktike bërthamore në një fazë të hershme të konfliktit me një fuqi të madhe botërore.
Kështu rezulton sipas dosjeve ushtarake ruse të zbuluara që përfshijnë skenarë trajnimi për një pushtim nga Kina.
Dokumentet sekrete të dhjetë viteve më parë të siguruara nga Financial Times duket se përshkruajnë një prag për përdorimin e armëve bërthamore taktike, jo vetëm në përgjigje të një sulmi atomik, por edhe në rast të vështirësive të mëdha për ushtrinë e saj. Edhe në rast të një pushtimi të territorit të saj apo humbjes së 20 për qind të nëndetëseve të saj me raketa balistike.
Dosjet, të cilat mbi të gjitha ishin tregues për ushtrimin e njësive ushtarake të përfshira, sigurisht që janë të vjetruara, por tregojnë diçka që ekspertët e konsiderojnë shumë shqetësuese. Përtej linjave të përcaktuara nga doktrina e mbrojtjes, konfirmohet një “lehtësi” e veçantë e liderëve rusë në përdorimin e çdo mjeti që konsiderohet i dobishëm për të arritur qëllimet e tyre.
Ato përbëhen nga 29 dosje sekrete ushtarake ruse të hartuara midis viteve 2008 dhe 2014, duke përfshirë skenarë për lojëra luftarake dhe prezantime për oficerët e marinës, të cilat diskutojnë parimet e funksionimit për përdorimin e armëve bërthamore.
“Kjo është hera e parë që ne kemi parë dokumente të tilla të raportuara në domenin publik”, ka thënë Alexander Gabuev, drejtor i Qendrës Carnegie Russia Eurasia në Berlin.
“Ato tregojnë se pragu operacional për përdorimin e armëve bërthamore është mjaft i ulët nëse rezultati i dëshiruar nuk mund të arrihet me mjete konvencionale”. Ka shtuar ai.
Armët taktike bërthamore të Rusisë, të cilat mund të shpërndahen me raketa të lëshuara nga toka ose nga deti ose nga avionët, janë të dizajnuara për përdorim të kufizuar në fushën e betejës në Evropë dhe Azi, në krahasim me armët më të mëdha të synojnë SHBA-të.
Kokat moderne taktike mund të lëshojnë akoma më shumë energji sesa armët e hedhura në Nagasaki dhe Hiroshima në vitin 1945.
Megjithëse dosjet datojnë 10 vjet më parë, ekspertët pretendojnë se ato mbeten të rëndësishme për doktrinën aktuale ushtarake ruse.
Planet mbrojtëse ekspozojnë dyshimet e thella për Kinën në mesin e elitës së sigurisë së Moskës, edhe pse presidenti rus Vladimir Putin filloi të krijonte një aleancë me Pekinin, e cila qysh në vitin 2001 përfshinte një marrëveshje bërthamore pa goditje të parë.
Në vitet që pasuan, Rusia dhe Kina e kanë thelluar partneritetin e tyre, veçanërisht që kur Xi Jinping mori pushtetin në Pekin në vitin 2012.
Doktrina “zyrtare”
Rregullat e vendosura nga vetë presidenti Putin përcaktojnë se përdorimi i armëve atomike mund të ndodhë vetëm në dy raste.
E para është nëse vendi sulmohet me të njëjtën mjet municionesh nga një fuqi tjetër.
E dyta është kur vihet në rrezik ekzistenca e shtetit.
Presidenti rus ka përsëritur kohët e fundit gjithashtu se përjashton nevojën për t’iu drejtuar këtij lloji të mjeteve, edhe sepse sot Rusia do të kishte një epërsi të qartë në fushën tradicionale, edhe falë armëve të reja “mrekullitare” që janë paralajmëruar dhe pjesërisht të testuara. Nga raketat ultrasonike të afta për të fluturuar me shpejtësi të jashtëzakonshme, deri te silurët krejtësisht inovativë.
2 mijë koka taktike
Në çdo rast, Rusia ka 2 mijë bomba atomike taktike, pra me fuqi të kufizuar, të cilat mund të përdoren në teatro të veçantë të luftës pa shkaktuar një konflikt global me raketa ndërkontinentale.
Për një përdorim të mundshëm të këtij mjeti u fol disa kohë më parë, kur ukrainasit dukej se ishin në gjendje të rikuperonin pjesë të konsiderueshme të zonave të pushtuara nga Moska. Thuhej se një shpërthim atomik me fuqi të kufizuar, ndoshta në një zonë pothuajse të pabanuar, do të kishte pasur një efekt të rëndësishëm parandalues. Megjithatë, duket se ekspertët rusë kanë arritur në përfundimin se një ngjarje e atij lloji do të rrezikonte seriozisht një reagim të drejtpërdrejtë nga Shtetet e Bashkuara apo Britania e Madhe.
Dokumentet e marra nga Financial Times citojnë gjithashtu situata të tjera në të cilat mund të imagjinohej përdorimi i bombave taktike. Shkatërrimi i 30 për qind të nëndetëseve të sulmit bërthamor; atë të të paktën tre kryqëzuesve ose tre aeroporteve ushtarake; ose një sulm i njëkohshëm në qendrat komanduese me bazë tokësore ose në bregdet.
Kufiri me Kinën
Një aspekt tjetër veçanërisht interesant i dokumenteve sekrete të zbuluara është vëmendja që liderët e lartë ushtarakë i kushtuan mbrojtjes së kufirit ruso-kinez. Në një dosje që flet për një stërvitje, parashikohet në mënyrë eksplicite një pushtim kinez dhe përdorimi i armëve bërthamore për të zmbrapsur një valë të dytë të mundshme.
Sot marrëdhëniet me Pekinin janë padyshim të mira dhe shumë besojnë se nuk ka probleme për Moskën në këtë front. Lufta në Ukrainë ka çimentuar statusin e Rusisë si një partner i vogël në marrëdhëniet e tyre, me Kinën duke i dhënë Moskës një litar jetësor ekonomik për të ndihmuar shmangien e sanksioneve perëndimore.
Megjithatë, edhe pse vendet u afruan, materialet e trajnimit tregojnë se distrikti ushtarak lindor i Rusisë po provonte skenarë të shumtë që përshkruanin një pushtim kinez. Ekspertët perëndimorë theksojnë se, megjithatë, Kremlini vazhdon të forcojë aftësitë e tij bërthamore në Lindjen e Largët, pranë kufirit me Kinën. Dhe shumica e sistemeve të instaluara të armëve kanë vetëm aftësinë për të arritur në territorin kinez.
Stërvitjet ofrojnë një pasqyrë të rrallë se si Rusia e sheh arsenalin e saj bërthamor si një gur themeli të politikës së saj të mbrojtjes.
Dhe se si ajo stërvit forcat që të jenë në gjendje të kryejnë një goditje të parë bërthamore në disa kushte të fushëbetejës.
Një stërvitje që përshkruan një sulm hipotetik nga Kina vë në dukje se Rusia, mund të përgjigjet me një sulm taktik bërthamor në mënyrë që të ndalojë “jugun” të përparojë me një valë të dytë të forcave pushtuese.
Ndërkohë, Ministria e Jashtme e Kinës ka mohuar se kishte ndonjë bazë për të dyshuar për Moskën.
“Traktati i Fqinjësisë së Mirë, Miqësisë dhe Bashkëpunimit ndërmjet Kinës dhe Rusisë ka krijuar ligjërisht konceptin e miqësisë së përjetshme dhe jo armiqësisë mes dy vendeve”, ka thënë një zëdhënës.