FIORELA KATROSHI/ Në muzeun “Marubi” në Shkodër, mbas 170 vitesh është rikthyer teknika fotografike e kolodiumit të lëngshëm, me të cilën Pietro Marubi filloi rrugëtimin e fotografisë shqiptare.
Kryeministri Edi Rama ndau dje në rrjetet sociale momente nga aplikimi i kësaj teknike në Shtëpinë e Fotografisë përmes asistencës së ekspertëve gjermanë. Një ndër ekspertët gjermanë është Maximilian Zeitler, fotograf dhe specialist i realizimit të proceseve historike të fotografisë. Gjatë vizitës në muzeun “Marubi”, Zeitler shikoi nga afër disa prej xham-negativëve të teknikës së kolodiumit të lëngshëm të realizuara nga Pietro Marubi. Rama tha se, “Shkodra e artit dhe kulturës ofron një udhëtim mbrapa në kohë përmes fotografisë, me eksperiencën e veçantë të teknikës që përdorej 170 vjet më parë nga i papërsëritshmi Pjetër Marubi dhe pasardhësit e tij gjenialë të dinastisë legjendare të Marubëve. Kjo teknikë e aplikuar sërish në Shtëpinë e Fotografisë përmes asistencës së ekspertëve gjermanë, të cilët e aplikojnë ende metodën e fotove bardhë e zi të punuara manualisht, risjellë në Shkodër nga drejtuesi pasionant i muzeut unikal ku ruhet thesari i Marubëve, Luçiano Bedeni”, – theksoi Rama. Pjetër Marubi ishte një italian nga Piacenza, i cili pjesën më të madhe të aktivitetit të tij artistik e zhvilloi në qytetin e Shkodrës. Me ardhjen në Shqipëri, ai hapi të parën studio fotografike, të cilën e emërtoi “Dritëshkronja”, duke sjellë shqip fjalën fotografi, pra të shkruash me dritë. Studioja u themelua më 1856 e sot mban emrin Fototeka Kombëtare “Marubi”.
Pjetër Marubi përveç se fotograf, ishte edhe skulptor, arkitekt e piktor. Ai la një trashëgimi të pasur fotografike, e cila ka vlera dokumentare e historike, që dëshmojnë për periudhën në të cilën ai jetoi e veproi. Pietro Marubi u lind në Piacenza më 1834. Pasi iku nga Italia për 22 vjet për arsye politike, arriti në Shkodër, në Shqipëri, ku ai themeloi studion e parë fotografike në vend. Ai e quajti “Dritëshkronja” (shkrimtar i dritës) dhe e hapi në ambientet e shtëpisë së tij. Konsumatorët e “Marubit” nuk ishin vetëm udhëtarët perëndimorë, të cilët dëshironin që të kishin një foto suvenir të udhëtimit të tyre në një vend ekzotik, por kryesisht shqiptarë, të të gjitha moshave dhe të të gjitha klasave shoqërore. Përveç portreteve të studimit, Marubi ka punuar për disa revista, duke përfshirë: “The Illustrated London News”, edhe udhëtime jashtë Shqipërisë, veçanërisht në Mal të Zi. Në vdekjen e tij në vitin 1903, ai la një arkiv prej mbi katër mijë negativash. Aktiviteti i studios së të tij ishin të trashëguara nga djali i adoptuar Kel Kodheli, i cili vazhdoi punën e babait të tij dhe ka fotografuar liderët politikë, shkrimtarë dhe artistë dhe dokumentimin e ndryshimeve sociale dhe kulturore në vend.
I fundit për të kryer biznesin fotografik të familjes ka qenë Gege Marubi, djali i Kelit, i cili kishte studiuar kinema dhe fotografinë në Shkollën e Vëllezërve Lumiere në Paris. Gjatë rreth një shekulli, tri brezat e fotografëve të Marubit kanë treguar historinë e Shqipërisë. Arkivi i tyre, i vendosur në Muzeun Kombëtar të Fotografisë “Marubi”, në Shkodër, është në qendër të ekspozitës “Arkivi i Marubit”. Rituali fotografik i kuruar nga Zef Paci dhe zbriti në Trienale të Milanos në 2018-ën. Për ekspozitën, Zef Paci kishte përzgjedhur rreth 170 fotografi.