Analisti malazez Miljan Veshoviq ka thënë se dy presidentëve atij rus dhe serb do t’ju duhen veç pak muaj për ta realizuar planin e tyre për destabilizimin e Ballkanit.
Ai thotë se kjo bëhet e mundur pasi forcat politike pro-serbe dhe pro-ruse kanë mbështetjen e heshtur të Presidentit të Malit të Zi Andrija Milatoviq.
Ajo që është shumë më e rëndësishme sipas analizës së Veshoviq, është se kryeparlamentari malazez e ka edhe mbështetjen e Kishës Ortodokse Serbe, e cila në tre vjet e gjysmë ka qenë subjekti politik më me ndikim në Mal të Zi.
“Para së gjithash, qeveria e Malit të Zi është e dobët, e paqëndrueshme dhe e varur nga mbështetja e partive ekstreme pro-serbe dhe proruse. Këta elementë pro-serbë dhe prorusë tashmë kërkojnë me zë të lartë rindërtimin e Qeverisë – që do të thotë se do të marrin poste ministrore. Kryetari i Parlamentit të Malit të Zi Andrija Mandiq është, natyrisht, një nga politikanët më të shquar pro-rus në vend – që do të thotë se mbështetësit e Vuçiqit dhe Putinit kontrollojnë gjithashtu agjendën e Parlamentit”.
E gjithë kjo sipas analizës së Veshoviq, do të thotë se blloku pro-serb/pro-rus është aktualisht forca politike më e fuqishme në Mal të Zi.
“Sapo anëtarët më ekstremë të atij blloku të zënë poste ministrore në Qeveri, do të jenë në gjendje ta destabilizojnë atë nga brenda. Ky bllok tashmë kontrollon sektorin e sigurisë – Ministri i Drejtësisë në Qeverinë e Malit të Zi deklaroi së fundi se Agjencia e Sigurisë Kombëtare “për një kohë të gjatë shërbeu si një postë e shërbimeve të sigurisë jashtë sistemit të NATO-s” (lexo: shërbimi inteligjent serb BIA)” .
Kjo sipas tij do të thotë se të njëjtët njerëz që kontrollonin sektorin e inteligjencës para formimit të qeverisë aktuale, e kontrollojnë edhe tani. Dhe kjo më tej do të thotë se shërbimi inteligjent malazez është ende një “post” i BIA-s serbe.
Përveç kësaj, sipas kësaj analize, Mali i Zi praktikisht nuk ka kufi funksional me Republikën Srpska, e cila, siç dihet, së bashku me Serbinë, është përfaqësuesi më i fuqishëm i Rusisë në Ballkan.
“Në një situatë të tillë, është relativisht e lehtë të shkaktohet një konflikt civil në Mal të Zi. Së pari, partitë pro-ruse dhe pro-serbe po rrëzojnë qeverinë. Ata mund ta bëjnë atë “nga brenda” – duke përdorur postet ministrore të marra nga rindërtimi për të bllokuar vendimmarrjen, ose “nga jashtë” – ata thjesht mund t’i paraqesin Kryeministrit kushtet e reja të personelit ose programit të papranueshëm dhe të përdorin refuzimin e tyre për të. të ngrejë çështjen e besimit në Qeveri”.
Pas kësaj analisti parashikon nisjen e kaosit të vërtetë.
“Komunat si Pljevlja, Nikshiq apo Berani, ku partitë pro-serbe dhe proruse kanë një shumicë të qartë dhe ku ndikimi i Kishës Ortodokse Serbe është më i madh, mund të fillojnë të organizojnë një “referendum” për shkëputjen nga Mali i Zi. Forcat pro-serbe dhe pro-ruse kanë kohë që po përgatisin në mënyrë aktive popullsinë e atyre komunave për një mundësi të tillë. Kjo bëhet në disa mënyra – deklaratat dhe veprimet e kryetarit të komunës që nuk respektojnë simbolet shtetërore, institucionet apo sistemin ligjor malazez apo organizimin e “Topave Svetosava” dhe tubime të ngjashme propagandistike të hapura të nacionalizmit agresiv, destruktiv serb”.
Kundërshtimi i mundshëm ndaj shkëputjes në ato komuna mund të dekurajohet edhe më tej nga ndërhyrja e Kishës Ortodokse Serbe, e cila do ta paraqesë procesin si “shans historik për bashkimin e serbëve”
“Pason operacioni përfundimtar – Vuçiq mund të fillojë me kërcënime për të ndërhyrë ushtarakisht, sepse “serbët janë të rrezikuar” për shkak të shpërthimit të konfliktit. Ai mund ta përdorë atë kërcënim si një argument shtesë për të kërkuar federalizimin e Malit të Zi (duke përdorur taktikën e tij të preferuar “përshkallëzoj për të de-përshkallëzuar” për të shantazhuar Perëndimin) ose mund të qëndrojë zyrtarisht mënjanë (sepse Mali i Zi, në fund të fundit, është një anëtare e NATO-s), dhe nxisin më tej konfliktin duke armatosur separatistët pro-serbë në Mal të Zi dhe duke futur njësi të reja dhe të reja paraushtarake”.
Në këtë skenar sipas analizës, Mali i Zi, në rastin më të mirë, bëhet Irlanda e Veriut nga periudha 1969-1998, dhe në rastin më të keq Liban nga periudha 1975-1990. Nuk duhet të harrojmë – nëse ka një mall që është në dispozicion të të gjithëve në Mal të Zi, është armët e zjarrit.
“I gjithë skenari i përshkruar më sipër është hipotetik, sigurisht që nuk duhet të ndodhë dhe mund të shmanget. Megjithatë, ajo që është shumë shqetësuese është fakti se as njerëzit me qëllime të mira në skenën politike malazeze (në pushtet dhe në opozitë), as aleatët tanë perëndimorë nuk e ëndërrojnë se sa afër jemi me këtë skenar”.